Có một lần tôi đã mất bốn phút để tắt tiếng kêu của một chiếc đồng hồ trong phòng tôi trong khi nó không hề kêu. Thường thì chúng ta muốn sử dụng một chiếc mũ này hay một chiếc mũ khác theo đúng thủ tục trong suốt buổi thảo luận. Plato sử dụng dẫn chứng này để chỉ ra rằng mọi người thực chất chỉ nhìn thất "mặt sau" của sự thật.
Nhưng nếu không ai đề xuất ý tưởng, chúng ta sẽ lấy chúng từ đâu? Nhu cầu đầu tiên đó là cần dựa vào tình huống. Đó có thể là một sự chuyển địch trong “hương vị của ý tưởng” (một kiểu ý tưởng được nảy sinh).
Chiếc mũ xanh da trời đặt ra chiến lược tư duy. Tình cảm cũng có thể đặt áp lực nên người tư duy theo một đích nào đó. Tệ lắm anh ta cũng chỉ trả lời từ chối mà thôi.
Anh ta thể hiện tốt nhất vai diễn của mình tùy thuộc vào chiếc mặt nạ mà anh ta mang. Chiếc bản đồ nhờ đó càng ngày càng rõ nét hơn, hoàn thiện hơn. Tự tư duy đòi hỏi đến cấu trúc của chiếc mũ xanh.
Bạn có thể khẳng định tầm hiểu biết cao hơn của mình bằng cách đưa ra những ý kiến khả thi hơn người khác. Một người có thể có lối tư duy chiếc mũ vàng tài tình và anh ta chẳng bao giờ có một ý tưởng mới. Nhưng với lối tư duy đồng thuận, mọi người luôn nhìn về cùng một hướng.
Không ai có quyền nói "bỏ qua" khi đến lượt mình sử dụng chiếc mũ đỏ. Nguyên tắc chuẩn mực đa dạng chính là nền tảng của việc thương lượng và đàm phán. Với mỗi chiếc mũ tư duy, tôi đều trình bày chúng với nhiều khía cạnh khác nhau, và do vậy giá trị nổi bật của sáu chiếc mũ tư duy cũng có nhiều khía cạnh khác nhau.
Trong cuốn sách này, tôi không đề cập tới cấc phương pháp khác nhau để thiết kế ý tưởng và giải quyết vấn đề. Hãy thử tưởng tượng xem những chính trị gia sẽ gặp khó khăn nhường nào khi phải "đội" một chiếc mũ trắng thuần tuý. Những gì ở ví dụ trên chỉ ra rằng lối tư duy chiếc mũ trắng tạo nên một kỷ luật thúc đẩy người tư duy tách biệt những dữ liệu thực tế với nhũng nhận định mang tính cá nhân.
Họ đã thẳng thắn tuyên bố điều này. Có lẽ chúng ta nên xem xét các vấn đề thay thế. Sử dụng chiếc mũ trắng chính là một cách tiện lợi để bạn yêu cầu mọi người cung cấp những sự kiện và số liệu để rồi xem xét chúng một cách trung lập, có chủ đích.
Đó là cơ chế “ghép đôi không xứng”. Nó quá phức tạp và lộn xộn. Tư duy mũ xanh da trời tư duy về những điều cần tư duy để khám phá chủ đề.
Liệu gợi ý này có phù hợp với quan điểm đạo đức của chúng ta và các giá trị đặt ra? Đây là giai đoạn cần lối tư duy xây dựng. Tôi không nhắc lại ở cuốn sách này nữa.