Trong tâm trí chưa quyết định trao thân đổi phận với ai nhưng đối với ai họ cũng muốn giao duyên. Lớn bao nhiêu không biết nhưng họ tin ngày mai của họ dài như chân trời. Bạn trai cảm thấy một niềm cô đơn xâm chiếm tâm hồn.
Lòng bạn trai là rơm, thần ái tình đã nhen lửa vào đó: xi nê là dầu xăng, là gió làm cho lòng họ bừng lên. Đang bây giờ đây cũng có hằng trăm nghìn đầu óc sâu sắc quán cổ, thông kim có sẵn trong tay tiền bạc, địa vị và thiện chí mà phải co tay với chương trình cải tổ toàn diện, cấp tốc. Trúng thì tốt, trật thì sửa lại.
Mẹ bắt họ làm gì, họ nhớ thì làm, quên thì thoiâ. Chơi xong họ lên ăn hay đi ngủ thì ăn mạnh ngái khì khì chớ không nhớ cái gì cả, kể cả hồi nãy lùi khoai lên bị má đập cho đũa bếp. Nếu biết được tâm lý con người thì nhà giáo dục cứ bình tĩnh và cho đó là tự nhiên.
Lại còn non tinh thần chịu đựng sự chống báng, chỉ trích của đối phương chăng? Có lẽ. Một số bạn trai coi người vợ là phương thế bồi bổ đời sống tinh thần, thay thế họ trong nhiều công việc đòi nhiều tri thức. Trong chốn tu trì họ vẫn hoạt động bên ngoài và thường họ làm cho thân thể khổ nhọc để diệt dục, nhưng đặc biệt nhất là họ có một đời sống nột tâm sâu sắc nhờ thánh sủng, trong thinh lặng của linh hồn họ nếm thú vị siêu thoát, cảm thấy tránh được mọi phiền toái, rắc rối của lòng thù, vừa được cái vui lâng lâng vì làm những việc thiện cho Trời, cho người.
Le Presbytre nói: Tuổi bạc là một thử thách cay nghiệt nhưng là sự thử thách của người nhộng đang cắn đứt những dây ràng buộc để lấy trớn. Chị hay anh mà nói xẵng thì ăn cơm xong rửa chén một mình: bạn trai ngông đi chơi. Cậu vác xong, cười khoái trá.
Bạn trai cách chung không dùng trực giác nhiều như bạn gái. Tôi có thể sánh cách miễn cưỡng mà tạm đượctính của bạn trai là ký ninh vàng, còntính của bạn gái là ký ninh đường. Cha mẹ hay thầy giáo hoặc ai có nhiệm vụ điều khiển nam thanh hãy xử với họ vừa bằng từ tâm vừa bằng thực tâm.
Đại đa số bạn trai không có tiểu tâm nầy. Hình như tâm hồn họ lăn trên một tiến trình vô hạn. Họ nhận thấy mình là vật chi chi trong xã hội gia đình, trong xã hội học đường hay bất cứ ở một đám đông nào.
Đó đây khắp thế giới thần duy vật đã ngự trị, đã tiêm nhiễm trong từng đường gân thớ thịt người thời đại óc đ ài các. Mà có lỗi cũng vẫn khóc, buồn cả ngày, tìm thượng cấp xin lỗi được mới yên. Tình yêu của cha đối với con được buộc một cách gọi là mỏng manh như vậy mà tại sao phần đông người cha có tinh thần đảm đương lo cho gia đình đến thế.
Ơû thời nầy mấy tiếng tự do, dân chủ cũ như trái đất mà tôi thấy có nhiều cơ quan giáo dục, người ta còn dùng lối giáo dục độc tài mà tôi gọi là lối giáo dục Tập vật như người ta luyện khỉ múa lân. không phải bạn trai nào lúc mơ mộng đều có bóng giai nhân lẻn vô hang ngách của tâm hồn. Còn bao nhiêu nét đặc biệt thân thể bạn gái không có.
Họ không cân đo ác ý để làm hại, cũng không hề tìm dịp để làm hại cho kẻ khác. Nhưng lý tưởng chân chính hiểu là ý lực đẹp nhất mà bạn đeo đuổi và đem ích lợi cho bạn và tha nhân. Tôi nói không đáng trách vì họ không được ai giáo dục về lương tâm đã đ ành mà còn bị cám dỗ làm những điều quấy bởi hoàn cảnh đói rét, bởi các gương mù xung quanh của kẻ đồng số phận.